جستاری در پیشینه سدسازی ایران

نیاز انسان به آب برای ادامه حیات باعث شد که بشر اولیه از منابع آب برای ادامه زندگی و برآورد نیازهای خود استفاده کند. شواهد تاریخی نشان دهنده آن است که مردمان دوره های پارینه سنگی و میان سنگی معمولا در کنار رودخانه ها و چشمه ها و منابع طبیعی آب اقامت می گزیدند.

در طی زمان، بشر از مواد پیرامون خود برای ادامه زندگی و بهتر زیستن بهره برده و کم کم به ویژگیهای آنها دست یافته و بدین ترتیب با پیدا کردن و پدید آوردن و سازندگی، به طبیعت اطراف خود چیره شده است. رفته رفته کشف، شناخت و بهره برداری از مواد و پدیده ها و نوآوری و آفرینش ابزارها، وسائل ارتباطی، ماشین ها و ساختمان ها سازمان یافته تر شده و در نتیجه تکمیل این دانش ها بشر هر چه بیشتر از طبیعت اطرافش بهره مند گشته است.

بررسی های تاریخی نشان می دهد که دانش و فن در ایران از قدیم ترین دوران تمدن انسانی پایه ریزی شده و در طی هزاران سال سیر تکاملی خویش را پیموده است.

دانش مهندسی در ایران در قالب اختراع ها، نظریه های علمی و فنی، سـاخته ها و اکتشـاف های مختلف، نه تنهـا زیربنـای تمدن ایران را تشکیل داده است، بلکه همواره در طول تاریخ، فرهنگ های دیگر را نیز بهره مند ساخته است. شواهد و مدارک تاریخی نشان دهنده آن است که فالت مرکزی ایران و سرزمین های پیرامون آن گاهواره تمدن جهان بوده است. آنچه را که تمدن ایران می نامیم مجموعه سنت هایی است که با ویژگی هایی به نام فرهنگ ایرانی بر همه فالت ایران حاکم بوده و در فرهنگ های دیگر ملل نیز تأثیر داشته است.

مهندسی و فن به خصوص در مورد آب در ایران همواره با مهندس علم و هنر و مذهب رابطه ای ناگسستنی داشته است. بررسی نوشته ها و سفرنامه های تاریخ نویسان و جهانگردان قدیم نشان می دهد که آب در نزد ایرانیان از اهمیت والایی برخوردار بوده است و مردم ایران تا چه اندازه به مساله تامین و ذخیره سازی و مراقبت از آب اهمیت می دادند.استرابو جغرافی دان سده اول میلادی در این اره در این باره چنین نگاشته است که: 

ایرانیان در آب جاری استحمام نمی کنند و لاشه مردار نمی اندازند. و هم چنین هرودوت می نویسد: ایرانیان آب را نمی آلایند و درآن دست نمی شویند و نمی گذارند کسی آن را آلوده کند. این نوشتارها و بسیاری از شواهد دیگر همگی موید آن هستند که ایرانیان در تامین و ذخیره و مراقبت از آب ها تا چه حد تبحر داشته و از دانش و فن بالایی بهره مند بوده اند.

ادامه دار

منبع : فصلنامه آبانگان